Przedłużona Ekspozycja (PE) – jak pomaga w leczeniu traumy i PTSD?

Niektóre doświadczenia zostają z nami na długo – mimo że bardzo chcielibyśmy o nich zapomnieć. Trudne wspomnienia, unikanie pewnych miejsc, lęk, koszmary, napięcie… to wszystko mogą być objawy traumy lub zespołu stresu pourazowego (PTSD).

Przedłużona ekspozycja (PE) to terapia, która pomaga odzyskać poczucie kontroli nad własnym życiem – bez tłumienia, unikania czy wypierania tego, co się wydarzyło.

Przedłużona Ekspozycja (PE) – bezpieczne spotkanie z tym, co trudne

W terapii PE kluczowe jest odzyskiwanie wpływu nad własnym lękiem – poprzez stopniowe i kontrolowane „otwieranie” się na trudne wspomnienia, myśli i sytuacje, których do tej pory unikałeś.

To podejście opiera się na dwóch podstawowych filarach:

• ekspozycja wyobrażeniowa – powrót do wspomnienia traumatycznego w bezpiecznym środowisku, z pomocą terapeuty,

• ekspozycja in vivo – czyli stopniowe mierzenie się z realnymi sytuacjami lub miejscami, które wywołują lęk (np. jazda samochodem po wypadku, przebywanie w tłumie po napaści).

To nie konfrontacja „na siłę”, tylko proces budowania odporności i odwrażliwienia – w tempie, które da się udźwignąć.

Dla kogo jest terapia PE?

PE jest szczególnie skuteczna u osób, które doświadczyły:

• traumy (wypadki, napaści, katastrofy, wojna),

• przemocy fizycznej, psychicznej lub seksualnej,

• doświadczeń z dzieciństwa, które nadal wywołują silne emocje,

• objawów PTSD, takich jak: unikanie, nadmierna czujność, dręczące wspomnienia, uczucie „zamrożenia”.

Czy to działa?

Tak – i potwierdzają to liczne badania kliniczne.Terapia PE jest jedną z najlepiej przebadanych metod leczenia PTSD i jest zalecana przez:

• Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne (APA),

• National Institute for Health and Care Excellence (NICE),

• Światową Organizację Zdrowia (WHO).

📌 Badania wskazują, że PE znacząco redukuje objawy PTSD, poprawia sen, zmniejsza unikanie i przywraca poczucie bezpieczeństwa i kontroli (Foa et al., 2007; Powers et al., 2010).

A co jeśli boisz się „otwierać ranę”?

To naturalne. PE nie polega na „wbijaniu się” w ból – tylko na odzyskiwaniu nad nim kontroli. Terapeuta prowadzi Cię krok po kroku – budując bezpieczeństwo, zaufanie i gotowość.

Masz wpływ na tempo pracy. Możesz zatrzymać się, jeśli coś będzie zbyt trudne. Twoje granice są ważne – i są częścią procesu.

PE działa także online

Choć PE to głęboka praca z emocjami, terapia ta z powodzeniem prowadzona jest także online. Badania pokazują, że efektywność PE online jest porównywalna z terapią stacjonarną (Maieritsch et al., 2016).

Pracując zdalnie możesz:

• tworzyć bezpieczną przestrzeń we własnym domu,

• czuć się swobodniej podczas ekspozycji,

• korzystać z terapii niezależnie od miejsca zamieszkania.

Jeśli trauma nadal żyje w Tobie, nie musisz z nią walczyć samotnie.Terapia PE może być drogą do odzyskania życia, które nie jest zdominowane przez lęk i bolesne wspomnienia.

Źródła naukowe:

• Foa, E. B., Hembree, E. A., & Rothbaum, B. O. (2007). Prolonged Exposure Therapy for PTSD: Emotional Processing of Traumatic Experiences. Oxford University Press.

• Powers, M. B., et al. (2010). A meta-analytic review of prolonged exposure for posttraumatic stress disorder. Clinical Psychology Review, 30(6), 635–641.

• Maieritsch, K. P., et al. (2016). Randomized controlled equivalence trial comparing telehealth to in-person delivery of prolonged exposure for veterans with PTSD. Journal of Telemedicine and Telecare, 22(4), 238–243.